Voor een nadere toelichting zie programma Meedoen.

Uit het jaarverslag 2023 van Enexis Holding NV blijkt dat de nettowinst over 2023 flink gedaald is ten opzichte van vorige jaren. Daarmee is ook de dividenduitkering aan aandeelhouders (vijf provincies en gemeenten) gedaald. In de begroting van Deventer is een dividenduitkering van €203.000 geraamd. De realisatie is €97.000. Een financieel nadeel van €106.000. Een daling van de nettowinst en de dividenduitkering was de laatste jaren ook al het signaal vanuit Enexis omdat transportkosten/energie-transitiekosten harder stijgen dan de omzet. Het uiteenlopen van kosten en omzet komt door wettelijke afspraken over het geleidelijk meerjarig verdisconteren van kosten in de tarieven voor burgers (met controle door ACM- Autoriteit Consument & Markt). De netwerkbedrijven zijn hierover nog met de ACM in gesprek. Dat is de reden waarom HET voorstel is de dividenddaling als een eenmalig financieel nadeel te beschouwen. Mocht uit de jaarrekening 2024 van Enexis en uit de resultaten van gesprekken met ACM blijken dat het om een structureel effect gaat, dan wordt dat in de eerste kwartaalrapportage van 2025 gemeld.

Van de Belastingdienst hebben we een voorlopige aanslag VPB voor het jaar 2024 ontvangen. Dit betreft een geschat bedrag van de Belastingdienst voor de ‘reclame in de openbare ruimte’, ‘verhuur gronden brandstofverkooppunten’ en ‘het grondbedrijf’. In onze begroting is geen rekening gehouden met deze bedragen. Hieronder lichten wij dit nader toe. De Belastingdienst heeft al enige jaren het standpunt ingenomen dat gemeenten met de activiteit ‘reclame in de openbare ruimte’ een overheidsonderneming drijven. De gemeente Deventer voert eveneens reclame activiteiten uit en is van mening dat met de reclame activiteiten geen overheidsonderneming wordt gedreven en dat er enkel sprake is van ‘normaal vermogensbeheer’. Tegen opgelegde definitieve aanslagen is daarom bezwaar aangetekend. Ter voorkoming van belastingrente is nu ook voor het jaar 2024 een voorlopige aanslag opgelegd. Op dit moment lopen er diverse fiscaal juridische procedures bij andere gemeenten. De gemeente Deventer wacht de uitkomst van deze procedures af.

In 2022 is door de rechtbank Den Haag uitspraak gedaan over de door een gemeente uitgevoerde activiteit ‘verhuur gronden brandstofverkooppunten’. De rechtbank oordeelde dat met deze activiteit een onderneming wordt gedreven. Dit betekent dat over de ‘winst’ vennootschapsbelasting moet worden afgedragen. Het Hof heeft de uitspraak van Rechtbank Den Haag op 24 november 2023 bevestigt. De gemeente Deventer verhuurt eveneens grond voor brandstofverkooppunten. Ook voor deze activiteit is gemeente Deventer van mening dat er geen overheidsonderneming wordt gedreven en dat er enkel sprake is van ‘normaal vermogensbeheer’. Ter voorkoming van belastingrente is nu ook voor het jaar 2024 een voorlopige aanslag opgelegd. Tegen reeds opgelegde definitieve aanslagen is op gelijke wijze als bij reclame bezwaar aangetekend in afwachting van de uitkomst van de fiscaal-juridische procedures. Momenteel wordt onderzocht of de gemeente Deventer met het grondbedrijf door de ondernemingspoort gaat. Voorzichtigheidshalve heeft de Belastingdienst ook het resultaat van het grondbedrijf geschat om belastingrente te voorkomen. Na afronding van het onderzoek Vpb-plicht grondbedrijf wordt de Vpb-positie met de Belastingdienst afgestemd.

In de 4e kwartaalrapportage hebben wij een prognose gegeven van een positieve rekening uitkomst van €13,1 miljoen. De accountantscontrole (exclusief Sociaal domein) heeft geleid tot correcties voor een totaal van €920.000. Het voorlopige saldo komt daardoor op €14 miljoen. De jaarrekeningcontrole sociaal domein is nog niet afgerond, hier kunnen ook nog correcties uitkomen.

Voor een nadere toelichting zie programma Inkomensondersteuning en arbeidsmarkt.

De dividenduitkering vanuit de BNG over het jaar 2023 is €632.000. Geraamd is €770.000. Een nadeel van €132.000. Voorstel is dit nadeel als eenmalig te beschouwen en vooralsnog niet over te gaan tot een structurele neerwaartse bijstelling van de gemeentelijke dividendraming. Daarvoor zijn twee argumenten.

1. het blijkt dat de dividenduitkering over 2023 lager is dan het gemiddelde over de laatste jaren;
2. blijkt uit de toelichting op het jaarresultaat 2023 dat met name de post financiële transacties tot een nadelig effect heeft geleid (€78 miljoen) en die post in voorgaande jaren meestal tot voordelige resultaten heeft geleid.

Voor een nadere toelichting zie programma Herstructurering en vastgoed.

Voor een nadere toelichting zie programma Kunst en Cultuur.

Voor een nadere toelichting zie programma Herstructurering en vastgoed.

Voor een nadere toelichting zie programma Milieu en duurzaamheid.

Voor een nadere toelichting zie programma Leefomgeving.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het programma Leefomgeving.

Per saldo is er sprake van een voordelige uitkomst op de OZB van €299.000. Hiervan wordt €48.000 veroorzaakt door een toename van het aantal objecten (met name woningen). Dit voordeel komt structureel ten gunste van de algemene middelen. Daarnaast is er sprake van een voordeel door waarde-aanpassingen (objecten hoger gewaardeerd, dan waar bij de begroting rekening mee is gehouden). Dit voordeel komt eenmalig ten laste van de algemene middelen. Vanaf 2025 wordt het, conform bestuursakkoord, verdisconteerd in de nieuwe tarieven OZB.

Door middel van een raadsmededeling bent u geïnformeerd over de wijzigingen in de algemene uitkering ten opzichte van de septembercirculaire 2023. In de decembercirculaire is de totale omvang van het gemeentefonds niet veranderd maar veranderd de verdeling daarvan (op basis van geactualiseerde maatstaven en de aangepaste uitkeringsfactor) onder de gemeenten. Hoeveel geld gemeenten krijgen uit het gemeentefonds hangt af van een aantal kenmerken van jouw gemeente. Deze kenmerken zijn maatstaven. Voorbeelden zijn aantal inwoners, aantal uitkeringsgerechtigden, etc. Al met al zijn het er meer dan 60. Elke maatstaf heeft een bedrag voor een eenheid (een gewicht) en een uitkeringsfactor. (de voor alle gemeenten gelijke vermenigvuldigingsfactor). Deze drie componenten zijn aan wijzigingen onderhevig.  De gemeente krijgt geld voor iedere inwoner, iedere jongere etc.

In de decembercirculaire is de maatstaf “huishoudens met laag inkomen met drempel” gestegen. Alle gemeenten samen hebben in de decembercirculaire 43.200 “meer huishoudens met laag inkomen met drempel”. Dat leidt tot €215 miljoen meer uitkering. Dit geld krijgen gemeenten er niet bij maar moet uit het gemeentefonds worden “betaald/gecompenseerd” door alle gemeenten. Dit doet het rijk door de uitkeringsfactor aan te passen van het gemeentefonds. Om anders te kunnen verdelen wordt de zogenaamde uitkeringsfactor van het gemeentefonds naar beneden bijgesteld met 7 punten (lees: gemeenten krijgen minder uit het gemeentefonds). Voor Deventer heeft dit een negatief gevolg van €918.854. In eerste instantie was het advies om dit voor twee jaren op te nemen. Wij achten het verstandig om hier al structureel rekening mee te houden.

Om een integrale afweging te kunnen maken bij de voorjaarsnota wordt de uitkomst van de begroting 2024 nu niet besteed maar wordt deze gestort in de generieke weerstandsreserve. De overige jaarschijven zijn negatief.

Door een lagere financieringsbehoefte en hogere rentebaten (schatkistbankieren) zijn de rentelasten in 2024 per saldo lager dan begroot. Dit voordeel zal waarschijnlijk leiden tot een lagere omslagrente en grexrente. Het percentage is afhankelijk van de boekwaarden per 31 december 2023. Die zijn nu nog niet definitief. Daarom komen bij de tweede kwartaalrapportage terug op het verwachte renteresultaat 2024. Conform de beleidsregels begroting wordt het renteresultaat toegevoegd aan de generieke weerstandsreserve en heeft het geen invloed op de uitkomst van de begroting.

De cijfers in de programma’s worden ook aangepast naar aanleiding van technische wijzigingen. Zie voor nadere informatie de bijlage.